Działalność nierejestrowana (nierejestrowa) – działalność prowadzona przez osobę fizyczną, z której uzyskiwany, miesięczny przychód jest niższy od 50% pensji minimalnej. Przepisy mówiące o działalności nierejestrowanej znajdują się w Konstytucji biznesu.
Pierwszy i najważniejszy warunek dotyczy Twojej historii biznesowej. Działalność nierejestrowa jest możliwa wyłącznie dla osób, które przez ostatnie 60 miesięcy (5 lat) nie prowadziły firmy. Mowa o działalności gospodarczej i spółce cywilnej. Spółki prawa handlowego (sp. z o.o., akcyjna, PSA, jawna) mają inną osobowość prawną, więc będąc wspólnikiem lub członkiem zarządu, nadal możesz prowadzić działalność nierejestrową.
Drugim warunkiem prowadzenia działalności bez rejestracji jest prowadzenie działalności niereglamentowanej. Czyli takiej, która nie wymaga uzyskania koncesji, pozwoleń i licencji. Regulacje dotyczące różnych działalności są w polskim prawie szerokie, a wolność działania ograniczona.
Trzecim warunkiem jest bariera przychodów. Działalność nierejestrowaną możesz prowadzić do momentu, gdy Twój miesięczny przychód z owej działalności nie przekroczy 50% minimalnego wynagrodzenia (w 2022 roku jest to 1505 zł). Warto tutaj dodać, że 1505 zł to limit przychodów należnych z działalności nierejestrowej, nie zaś w ogóle przychodów osiąganych przez osobę.
Można np. być pracownikiem i jednocześnie, po godzinach „dorabiać sobie” w ramach działalności nierejestrowej, jeśli spełnia się odpowiednie wymogi. Można też wynajmować jako osoba fizyczna mieszkanie, jeśli najem nie wchodzi w skład działalności nierejestrowej, to przychodów z niego osiąganych nie liczymy przy „progu” limitów.
Ostatnim warunkiem jest prowadzenie działalności nierejestrowej samodzielnie. Tzn. nie możesz jej prowadzić w formie spółki cywilnej. Skąd ten wymóg? Ano na przykład, gdybyś chciał przechytrzyć państwo i „dzielić” na siebie i kolegę, aby nie przekroczyć 1505 złotych :)
UWAGA! Interpretacja Ministerstwa Finansów jednoznacznie wskazuje, że od przychodu z działalności nierejestrowanej można odliczać koszty, czyli zaliczyć wydatki na poczet kosztów uzyskania przychodu. W tym celu warto prowadzić księgę przychodów i rozchodów, zbierać dokumenty potwierdzające wydatki stricte związane z wytworzeniem produktu lub usługi. Warunkiem jest aby te wydatki spełniały kryteria zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów określone w art. 22 ustawy o PIT.
Na mocy art. 109 ust. 1 ustawy, będziesz zobowiązany prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży za dany dzień. Ewidencja przyda się, aby wiedzieć, ile jeszcze możesz zarobić by nie przekroczyć limitu. Wiąże się to z wystawianiem rachunków swoim klientom. Rachunek powinien zawierać:
Faktura
Zgodnie z art. 113 ustawy o VAT, osoba prowadząca działalność nierejestrowaną będzie zwolniona z VAT (próg sprzedaży nie przekroczy 200 tys. zł, czyli zwolnienie podmiotowe). Nie trzeba rejestrować się w US za pomocą VAT-R. Zgodnie z § 3 pkt 1 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2013 r., taka faktura powinna zawierać: